Antalya Ticaret Borsası Başkanı: Tarımsal Girdi Fiyatlarındaki Artış Üreticiyi Olumsuz Etkiliyor
Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Ziraat Kurumu (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Kasım ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Tarım-GFE’nin aylık yüzde 1,44 olarak açıklandığını belirten Çandır, “Bu rakam, endeksin ölçülmeye başlandığı 2015 yılından bu yana Kasım ayı ortalamasının 1,07 katı oldu.”
ATB ve ATAK Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, TÜİK’in açıkladığı Kasım ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Tarım-GFE’nin kasım ayında yıllık yüzde 38,82 olarak açıklandığını kaydeden Çandır, “Bu yıllık rakam, geçen yılki yüzde 121,49 seviyesinin üçte biri civarında. Açıklanan yıllık rakamın ise 31,96 ortalamasının biraz üzerinde olduğu görülüyor. yüzdesi gelecekteki düşüş beklentilerini artırıyor.” Kasım ayı için açıklanan tarımsal girdi maliyet enflasyonu aylık ortalamalarda kalırken yıllık 2022 sonrası en yüksek seviyede gerçekleşti.
Kasım Tarım-GFE alt kalemlerine bakıldığında Çandır, aylık tohumda yüzde 1,87, güçte eksi yüzde 1,80, gübrede eksi yüzde 2,15, ilaçta yüzde 1,46, veteriner giderlerinde yüzde 10,84, yemde yüzde 3, belirtti. 01 ve diğer maddelerde yüzde 2,12 oranında değişiklik açıklandı. Önder Çandır, tohumda yüzde 44,12, enerjide yüzde 38,51, gübrede yüzde 8,44, ilaçta yüzde 25,06, veteriner harcamalarında yüzde 144,54, yemde yüzde 25,03 ve diğer kalemlerde yüzde 83,90 artış açıkladı. bunu işaret etti.
“Veteriner giderleri ve yem artışı”
Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet fiyatlarında aylık yüzde 1,70, yıllık ise yüzde 72,48 oranında artış yaşandığını kaydetti.
Kasım ayında Tarım-GFE alt kalemlerinde aylık olağanüstü rakamların görüldüğünü, en dikkat çekici kalemlerin ise veteriner harcamaları ile hayvan yemi artışları olduğunu belirten Çandır, “2023 yılı genelinde veteriner harcamalarında ciddi bir artış var. Bu trend kasım ayında da devam etti Öyle ki aylık yüzde 10,84’lük artış, 2023 Ocak ve Temmuz aylarındaki rekor artışların ardından tüm zamanların üçüncü ve dördüncü en yüksek artışı oldu. Ocak ayından sonra en yüksek artış yüzde 144,54 ile tüm zamanların rekor seviyesinde gerçekleşti. Bir diğer dikkat çeken kalem olan diğer mal ve hizmetler kaleminde ise aylık yüzde 2,12 oranındaki artışa karşılık yıllık yüzde 83,90 oranında artış yaşandı” dedi.
“Zararların azaltılmasına katkı sağlayacak”
TÜİK’in kasım ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’yi aylık eksi 0,95, yıllık ise yüzde 50,47 olarak açıkladığını hatırlatan Çandır, “Geçen yıl tarımsal faaliyetle uğraşanlarda genel olarak mayıs ve haziran aylarındaki eğilim üreticinin aleyhine seyrederken,” 2018 yılı aylarında Tarım-GPI aylık ve yıllık bazda Tarım-ÜFE’nin altında kalarak üretici lehine döndü. Kasım ayında bu durum aylık bazda üreticinin aleyhine, yıllık bazda ise üretici lehine döndü. Yıllık eğilimin önümüzdeki aylarda da devam etmesi üretici sektörünün birikmiş zararlarının azaltılmasına katkı sağlayacaktır” dedi.
Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonunun tarım sektörünü de dolaylı olarak etkilediğini belirten Çandır, “Kasım ayında YD-ÜFE aylık yüzde 3,51, yıllık ise yüzde 59,15 arttı. Yİ-ÜFE ise aylık yüzde 2,81, yıllık ise yüzde 42 arttı.” “Üretici düzeyinde gıda kalemi aylık yüzde 3,00, yıllık ise yüzde 64,95 arttı. Bu da kasım ayında tarıma dayalı imalat sanayinde enflasyonun tarıma göre daha yüksek olduğunu gösteriyor.”
Tüketici enflasyonu TÜFE’nin kasım ayında aylık yüzde 3,28, yıllık ise yüzde 61,98 olarak açıklandığını belirten Çandır, “Gıda enflasyonu kasım ayında aylık yüzde 2,78, yıllık ise yüzde 67,16 arttı. İşlenmemiş gıda enflasyonu kasım ayında aylık yüzde 3,28, yıllık ise yüzde 61,98 arttı. “Yıllık yüzde 0,31 ve yüzde 80,85 olarak açıklandı. Taze meyve sebze enflasyonu aylık eksi 2,66, yıllık ise yüzde 57,37 olarak açıklandı. Tüketici tarafındaki bu rakamlar, üreticinin maruz kaldığı enflasyonun üzerinde bir tüketici enflasyonunun olduğunu gösteriyor” diye değerlendirdi. – ANTALYA
